Określenie zapotrzebowania na energię
Planując instalację fotowoltaiczną, kluczowe jest dokładne określenie zapotrzebowania na energię elektryczną w gospodarstwie domowym lub firmie. Warto przeanalizować rachunki za prąd z ostatnich 12 miesięcy, aby uzyskać realne dane na temat zużycia. Należy zwrócić uwagę nie tylko na całkowite zużycie, ale również na rozkład tego zużycia w poszczególnych porach dnia i roku. Pomoże to odpowiednio dobrać moc instalacji. Trzeba też wziąć pod uwagę planowane w najbliższej przyszłości zakupy sprzętów elektrycznych oraz modernizacje, które mogą zwiększyć zapotrzebowanie na prąd.
Analiza historycznego zużycia energii
Kluczowe jest określenie średniego dziennego oraz rocznego zużycia energii elektrycznej na podstawie rachunków za prąd z ostatnich 12 miesięcy. Pozwoli to zobaczyć różnice pomiędzy poszczególnymi porami roku oraz dobowymi szczytami i spadkami zapotrzebowania.
Prognozowanie przyszłego zapotrzebowania
Należy wziąć pod uwagę planowane w najbliższym czasie zmiany, które mogą wpłynąć na wzrost zużycia energii - np. zakup nowych sprzętów AGD, wymiana ogrzewania na prądowe lub montaż klimatyzacji. Pomoże to uniknąć zbyt małej mocy instalacji.
Analiza charakterystyki zużycia
Warto przeanalizować, o jakich porach dnia i roku występuje największe zapotrzebowanie na energię. Pozwoli to dobrać odpowiednią wielkość magazynu energii, jeśli planowany jest taki dodatek do instalacji PV.
Wybór miejsca i układu paneli
Możliwe lokalizacje instalacji PV
Podstawowym wyborem jest lokalizacja paneli fotowoltaicznych - dach, elewacja lub grunt. Każda z tych opcji ma swoje wady i zalety. Na dachu panele są najbardziej narażone na uszkodzenia, ale też najłatwiej uzyskać tam optymalną ekspozycję słoneczną. Elewacja ogranicza powierzchnię paneli, ale pozwala uniknąć problemów związanych z dachem. Grunt wymaga więcej prac, ale daje swobodę wyboru układu.
Układ paneli a padanie promieni słonecznych
Aby zoptymalizować produkcję energii, panele PV należy zamontować tak, aby maksymalnie wykorzystać promieniowanie słoneczne. W Polsce najlepsza orientacja to 30-45 stopni na południe. Trzeba też unikać zacienienia przez drzewa, budynki, elementy dachu. Układ w szeregu z odpowiednimi odstępami zapewni każdemu panelowi dostęp do światła.
Wymagania prawne i techniczne
Przy wyborze lokalizacji i sposobu montażu paneli PV trzeba mieć na uwadze ograniczenia prawne i techniczne - np. wymogi konserwatora zabytków, nośność dachu czy elewacji. Należy też upewnić się, czy inwestycja nie została ujęta w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Dobór ilości i mocy paneli
Zależność mocy paneli od wielkości systemu
Liczbę paneli i ich łączną moc dobiera się w oparciu o wcześniejszą analizę zapotrzebowania na energię. Większe zużycie oznacza konieczność zastosowania paneli o większej mocy lub ich większej liczby. Przy określaniu mocy pomocny jest wskaźnik 0,6-1 kW na MWh rocznego zużycia energii.
Sprawność paneli a gwarancje producenta
Wybierając panele PV, warto zwrócić uwagę na ich sprawność (obecnie najczęściej 15-22%) oraz długość gwarancji na utrzymanie mocy (25-30 lat). Rekomendowane są certyfikowane panele renomowanych producentów. Panele o wyższej sprawności pozwolą uzyskać więcej energii z tej samej powierzchni.
Możliwości rozbudowy instalacji w przyszłości
Dobierając moce i ilości paneli warto pamiętać o możliwej w przyszłości rozbudowie instalacji. Dodatkowe miejsce w tablicy rozdzielczej, niewykorzystana powierzchnia dachu czy też możliwość dokupienia kolejnych paneli z tej samej serii ułatwią późniejsze zwiększenie produkcji prądu.
Dobór falownika i okablowania
Moc falownika a ilość faz
Falownik odpowiada za zamianę prądu stałego z paneli na przemienny i dostosowanie go do parametrów sieci. Jego moc powinna być dobrana do mocy paneli fotowoltaicznych. Warto rozważyć falownik trójfazowy, który lepiej rozłoży obciążenie sieci w obiekcie.
Przekroje kabli i zabezpieczenia
Okablowanie łączące panele z falownikiem i dalej z tablicą rozdzielczą powinno mieć odpowiednie przekroje. Zbyt cienkie kable mogą powodować spadek napięcia i straty mocy. Należy też dobierać odpowiednie zabezpieczenia kabli przed przeciążeniami.
Monitoring i zarządzanie instalacją PV
Warto wyposażyć instalację w system monitorowania i zarządzania, który pozwoli obserwować aktualne parametry, a także zmierzyć ilość wyprodukowanej energii. Ułatwi to optymalizację pracy i rozbudowę systemu w przyszłości.
Magazynowanie i zużycie energii
Magazynowanie nadwyżek energii z PV
Aby magazynować niewykorzystaną od razu energię z paneli fotowoltaicznych, instalację można rozbudować o akumulatory. Pozwoli to wykorzystać nadwyżki produkcji z okresów słonecznych w godzinach o większym zapotrzebowaniu.
Odsprzedaż niewykorzystanej energii do sieci
Niewykorzystana energia elektryczna z instalacji fotowoltaicznej może być oddawana do sieci dystrybucyjnej. W ramach systemu opustów możliwy jest późniejszy rozliczeniowy odbiór tej energii. Trzeba jednak spełnić warunki przyłączenia do sieci.
Zasilanie urządzeń z energii PV
Energię elektryczną z paneli fotowoltaicznych można wykorzystać do zasilania większości urządzeń domowych czy firmowych. Warto rozważyć zakup sprzętów umożliwiających elastyczne zarządzanie poborem energii, tak by jak najwięcej czerpać z własnej instalacji PV.
Formalności i koszty inwestycji
Dotacje i ulgi podatkowe na instalacje fotowoltaiczne
Na inwestycję w panele fotowoltaiczne można uzyskać dotacje z programów takich jak "Mój Prąd" lub funduszy unijnych. Montaż instalacji PV uprawnia również do skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej lub podatkowej. Dofinansowanie może istotnie obniżyć koszty całej inwestycji.
Pozwolenia i dokumenty do zrealizowania inwestycji
Przed montażem instalacji PV trzeba dokonać niezbędnych formalności - m.in. zgłoszenia przyłączenia mikroinstalacji do zakładu energetycznego lub uzyskania warunków przyłączenia. Często wymagane jest też zgłoszenie prac budowlanych do odpowiednich urzędów.
Okres zwrotu inwestycji w panele fotowoltaiczne
Zwrot z inwestycji w instalację PV zależy od wielu czynników, m.in. kosztów montażu i sprzętu, cen energii, możliwości uzyskania dofinansowania. Przy obecnych kosztach okres zwrotu wynosi zwykle 6-8 lat. Warto rozważyć inwestycję w panele fotowoltaiczne jako sposób na długoterminowe oszczędności i niezależność energetyczną.
Podsumowanie
Projektowanie i montaż instalacji fotowoltaicznej to złożony proces, wymagający zwrócenia uwagi na wiele aspektów - od doboru odpowiedniej mocy i ilości paneli, przez wybór miejsca ich posadowienia, magazynowania energii, po spełnienie wymogów formalnych. Kluczowe jest dokładne określenie zapotrzebowania na energię elektryczną i dobranie parametrów instalacji PV tak, aby jak najefektywniej je pokryła. Własna "zielona energia" to oszczędności, niezależność, a także ekologiczny gest w obliczu zmian klimatycznych.